Butterfly Effect Nedir?

Kelebek Etkisi Nedir?

Bir kelebeğin Amazon Ormanları’nda kanat çırpması, Amerika’da bir fırtınanın kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle, bir kelebeğin kanat çırpması, dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırga ortaya çıkarabilir. Aslında Kelebek etkisini tam olarak anlayabilmek için, Kaos Teorisi‘ni anlamak gerekir. Hatta aralarındaki ilişkiyi bir analoji ile açıklarsak şöyle diyebiliriz. Örneğin Kaos teorisini yan yana dizilmiş domino taşları olarak düşünelim. Kelebek Etkisi, birinci taşa dokunulmasıdır.

Meteorolog ve Matematikçi olan Edward Lorenz (1917 – 2008) hava durumu tahminini modellemek için bir deney yapar. Zamandan tasarruf etmek için 6 hane girmesi gereken değeri 3 hane olarak girer. (0.506127 yerine 0.506) Bu deney sırasında iki değer arasındaki fark yaklaşık 1/1000 çıkınca ilk başta cihazında bir sorun olduğunu düşünür.

Lorenz, cihazın sağlam olduğunu anlar ve konu hakkında kafa yormaya başlar. Küçük değişikliklerin, çok büyük etkilerinin olabileceğine dair bir düşünceye ulaşır. Lorenz farklı değerlerle modellemeye devam ettikçe ve elde ettiği görselin kelebek kanatlarını andırması sebebiyle bu teoriye Kelebek Etkisi demeye karar verir.

Seçimlerimiz Kaderimizi Etkiler

Çok sıkışık bir trafikte, acaba “kaza mı var” endişesiyle frene dokunduğunuz takdirde, arkanızdaki yüzlerce metre arabanın da duraklamasına ve gidecekleri yere daha geç varmalarına neden olursunuz.
Bu insanların kaderleri, gidecekleri yere daha geç varacakları için değişmiş olur. Belki de bu duraklama sayesinde onlara çarpacak olan tankerle karşılaşacakları noktaya daha geç ulaşırlar ve tankerden kurtulurlar. Elbette tam tersi de mümkün.

İlla ölüm olması gerekmiyor tabi ki. Örneğin eve beş dakika geç ulaştıkları zaman apartmanda karşılaşacakları komşudan tutun da, evdekilerin ruh haline kadar her şey değişiklik gösterir. Ya da hayatlarının insanı ile yolda karşılaşabilirler. Belki kıl oldukları komşuları ile karşılaşıp kavga ederler. Hatta o an yoldan geçen piyangocudan büyük ikramiyenin tutacağı bileti alırlar.

Bu anlamda kelebek etkisi, başlangıç koşullarındaki küçük değişikliklerin büyük sonuçlar doğurabileceği fikrine dayanır.

Kelebek Etkisi Temalı Filmler

Butterfly Effect (2004)
Curious Case of Benjamin Button (2008)
Mr. Nobody (2009)
Donnie Darko (2001)
Source Code (2011)
Blind Chance (1987)
Run Lola Run (1998)
About Time (2003)
Sliding Doors (1998)
Edge of Tomorrow (2014)